Ciasteczka! Uwaga! Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony stacjamuzeum.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka Prywatności

Ok, zamknij
23.03.2022

Na przełomie XIX i XX wieku infrastruktura kolejowa na terenie Warszawy i najbliższych okolic znacznie się rozrosła. Budowa i rozbudowa dużych linii kolejowych przeznaczonych do transportu pasażerskiego oraz towarowego otwierała Warszawę szeroko na inne regiony, jednak nie była w stanie sprostać specyficznym potrzebom miejscowego przemysłu i wytwórstwa.

 

Na krótko przed wybuchem I wojny światowej pojawiły się dwie, niezrealizowane później inicjatywy, które miały połączyć Warszawę z oddalonymi od niej o 30 kilometrów w kierunku zachodnim Błoniem i Lesznem. Jak donosi „Zaranie” z początku 1913 roku, z inicjatywą budowy kolejki do Błonia wystąpić mieli przedsiębiorcy. Miejscowość ta była wówczas ważnym miejscem handlu m.in. płodami rolnymi, które były kupowane przez mieszkańców Warszawy na miejscu, bądź też transportowane do niej (i sprzedawane m.in. na dawnym Placu Parysowskim, przy którym znajdowała się ulica Błońska). Warto zaznaczyć, że w 1902 roku uruchomiona została Kolej Warszawsko-Kaliska, która połączyła to miasto z Warszawą.

 

Rok później „Zaranie” oraz „Nowa Gazeta” poinformowały o planach budowy kolejki łączącej Warszawę z Lesznem, której inwestorami byli Bersohnowie, Goldstand, J. Lipiński i Wodzimirski. Jan Bersohn posiadał wówczas w Lesznie dobrze prosperującą cukrownię, którą w połowie XIX wieku założył we współpracy z ziemianinem Michałem Piotrowskim (posiadał on również majątki Białutki, Leszno i Pass). Zakład swoją nazwę przyjąć miał od imienia tego drugiego z uwagi na to, że powstał na terenie jego majątku. Budowa cukrowni trwała trzy lata, a po jej uruchomieniu pracę znalazło tam około 200 osób. Wartość całego przedsiębiorstwa oszacowano na 200 000 rubli. Po odkupieniu zakładu od Piotrowskich, Jan Bersohn przystąpił do jego rozwoju. Stworzył akcyjne towarzystwo „Cukrownia Michałów”, w którym miał większość akcji. W późniejszych latach znaczną część udziałów w spółce miała rodzina Przeworskich. Ostatnim administratorem cukrowni był Michał Bersohn, który zginął w Warszawie w 1944 roku. Bersohnowie związali się z Lesznem nie tylko poprzez budowę zakładu, ale również i pałacu, w którym mieszkali aż do wybuchu II wojny światowej. Trasa planowanej kolejki biec miała w dużym przybliżeniu trasą obecnej ulicy Górczewskiej, biorąc swój początek przy wiadukcie kolei obwodowej na Woli, a następnie w kierunku Leszna. Między innymi przez Zaborów i Szeligi.

 

Funkcjonowanie zakładu ułatwiło otwarcie kolei kaliskiej, za sprawą której cukrownia zasilana była w materiały techniczne oraz węgiel kamienny. Kolej umożliwiała również sprawny transport wyprodukowanego cukru. Nadal jednak pomiędzy Błoniem, a Lesznem towar przewożono konno.

 

W 1922 roku kierujący cukrownią zdecydowali się na wybudowanie kolejki wąskotorowej (750 mm) o trakcji parowej, która połączyć miała „Cukrownię Michałów” z bocznicami towarowymi w Błoniu. Linia ta miała 9,5 kilometra długości, a jej budowa wymagała stosunkowo niewielkich robót ziemnych oraz budowy dwóch mostów w Błoniu – na rzece Rokitnicy oraz Utracie.

 

Kolejka rozebrana została w 1971 roku z uwagi na duże koszty dowozów buraków do PGR-u. Most na rzece Rokitnicy przystosowany został do ruchu pieszego. Most na Utracie popadł w zapomnienie i jego stan techniczny pozostawia dziś wiele do życzenia.

 

Trasa kolejki miała ogromny wpływ na kształt zachodniej granicy Błonia. Swój bieg rozpoczynała za stacją Kolei Kaliskiej, w miejscu istniejących dziś bocznic towarowych. Następnie biegła kilkaset metrów szlakiem dzisiejszej ulicy Kolejowej, aby skręcić w stronę północną szlakiem ulicy Towarowej. Dziś po jej lewej stronie znajdują się ogródki działkowe, a po prawej – zabudowa jednorodzinna, a następnie cmentarz, za którym trasa skręcała, aby przeciąć rzekę Rokitnicę i dalej, w linii prostej, aż do trasy szybkiego ruchu. Następnie skręcała w kierunku wschodnim aby okrążając teren dawnej cegielni (obecnie glinianki miejskie) skierować się na trasę dzisiejszej ulicy Lesznowskiej, czyli historyczną trasę łączącą Błonie z Lesznem. Za rzeką Utratą tory kolejki biegły po nasypie, którego pozostałości są dziś widoczne. Dalej łączyła się z dzisiejszą trasą 579, która prowadzi wprost do Leszna. Tam umiejscowiona była bocznica przemysłowa, budynki cukrowni oraz dworek ziemiański, który przetrwał do dnia dzisiejszego.

 

Na zdjęciach widoczne:

  • Bramy byłej parowozowni, Cukrownia Michałów w Lesznie 28.05.1991. Fot. Tadeusz Suchorolski
  • Parowóz produkcji niemieckiej firmy Jung, Cukrownia Michałów w Lesznie 10.07.1970. Fot. Tadeusz Suchorolski
  • Parowóz typu Ryś produkcji firmy Fablok z Chrzanowa, Cukrownia Michałów w Lesznie 10.07.1970. Fot. Tadeusz Suchorolski
  • Artykuły z gazet pt. „Nowa Gazeta” i „Zaranie”
  • Mapki obrazujące przybliżoną ówczesną trasę w Błoniu i Lesznie.

Opracowano na podstawie:

„Nowa Gazeta”, numer 294 z 1 lipca 1914 roku.

„Zaranie”, numer 3 z 16 stycznia 1913 roku i 28 z 9 lipca 1914.


Grzegorz Michalak
Dział Ekspozycji i Wystaw Czasowych
e-mail: grzegorz.michalak@stacjamuzeum.pl

Zaranie

Wybierz grupę wiekową:

Wybierz temat lekcji:

Lekcja oparta jest na tekście wiersza Juliana Tuwima „Lokomotywa”. Podczas zajęć dzieci dowiadują się, czym różnią się między sobą wagony oraz jak działa lokomotywa parowa. Godzinne spotkanie wieńczy wspólna recytacja wiersza, stanowiąca idealne połączenie zabawy z nauką.

Czas trwania: 60 min.
Cena: 100 zł od grupy (do 15 dzieci)

Lekcja dostępna w ofercie Kultura za złotówkę.
Już od samego początku istnienia pierwszych pociągów zastanawiano się co zrobić, żeby przejeżdżające parowozy nie stanowiły zagrożenia dla życia ludzi? Od powstania pierwszych parowozów minęło ponad 200 lat, a temat bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych nie stracił na ważności.
Podczas warsztatów dowiemy się, jakie są rodzaje przejazdów kolejowych, poznamy znaki drogowe, które informują nas o tym, że zbliżamy się do przejazdu kolejowego oraz co powinniśmy zrobić, gdy zgubimy się na dworcu kolejowym?
Do zajęć warsztatowych będą wykorzystywane materiały audiowizualne Kompanii Kolejowej ABC.

Lekcja muzealna została objęta patronatem honorowym Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.

Czas trwania: 60 min
Cena: 100 zł od grupy (do 15 dzieci)
Co to jest kolej i z czego się składa? Czym różni się parowóz od lokomotywy spalinowej i elektrowozu? Skąd parowóz bierze wodę, a pendolino prąd? Na te i inne pytania poszukamy wspólnie odpowiedzi podczas lekcji.

Czas trwania: 60 min
Cena: 100 zł od grupy (do 15 dzieci)
Chcesz zostać modelarzem? Tworzyć miniatury wielkich konstrukcji? Każdy wiek jest dobry na rozpoczęcie przygody z modelarstwem. Przyjdź do nas na zajęcia i przekonaj się, że modelarstwo kolejowe, to nie tylko zabawa, ale też zdobywanie wiedzy technicznej i umiejętności manualnych, które mogą się przydać w niejednej sytuacji... Podczas zajęć każdy uczestnik wykona samodzielnie model lokomotywy z papieru.

Czas: 90 minut
Cena: 200 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Książka pt. „O psie, który jeździł koleją” Romana Pisarskiego, to lektura dla uczniów klas trzecich, opowiadająca losy bohaterskiego psa o imieniu Lampo. Podczas zajęć dzieci zobaczą różne rodzaje wagonów, które pełniły czynną służbę w czasach współczesnych autorowi, czyli latach 60. XX wieku. Uczniowie poznają znaczenie pojęć takich jak: zawiadowca, dyżurny ruchu, konduktor i semafor. W trakcie lekcji zostaną omówione zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa w pociągach i na dworcach oraz zagrożenia występujące na przejazdach kolejowych.

Czas: 60 minut
Cena: 100 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Podczas tych zajęć zabieramy dzieci w podróż do przeszłości. Opowiadamy o historii kolei, od powstania toru do uruchomienia szybkich kolei. Zaprezentujemy ciekawostki, pokażemy osiągnięcia techniki, które pomogą w rozwijaniu ciekawości otaczającego świata oraz budowaniu pozytywnego stosunku do nauki i techniki.

Czas: 60 minut
Cena: 100 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Celem zajęć jest kształtowanie bezpiecznego zachowania na przejazdach i przejściach kolejowych, a także podnoszenie świadomości zagrożeń wynikających z niezachowywania szczególnej ostrożności na terenach kolejowych.

Czas trwania: 60 min
Cena: 100 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Podróżowanie koleją to wspaniała przygoda, ale jak zaplanować wycieczkę pociągiem? Co warto wiedzieć przed podróżą koleją? Podczas zajęć dzieci poznają najważniejsze informacje dotyczące planowania podróży. Nauczą się czytać rozkłady jazdy, dowiedzą się na co zwrócić uwagę przy zakupie biletu kolejowego, poznają zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas podróży koleją, a także zasady kulturalnego podróżowania.

Czas trwania: 60 min.
Cena: 100 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Podczas zajęć podejmiemy rozważania na temat: patriotyzmu, godła, ojczyzny, honoru, odwagi i bohaterstwa. Dzięki eksponatom muzealnym i opowieściom o historii polskich kolejarzy – uczestników walk z okupantem, te pojęcia wypełni autentyczna i bogata treść. Podczas zajęć uczestnicy zostaną podzieleni na kilkuosobowe zespoły, które będą przygotowywać projekty sztandaru. Praca ma uwzględniać symbole narodowe oraz hasło, które najlepiej odda ich podniosły charakter.

Czas trwania: 90 min
Cena: 200 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Listy, pocztówki, telegramy... tradycyjna poczta odchodzi w zapomnienie. Wciąż jednak czerpiemy wielką przyjemność z otrzymywania „papierowej” korespondencji od kogoś bliskiego. Niezależnie od sposobu komunikowania, zasady pozostają niezmienne: grzecznościowa forma zwracania się do odbiorcy, informacja o nadawcy, umiejętność przedstawienia sprawy, której dotyczy korespondencja. W trakcie lekcji uczestnicy zaadresują kartę pocztową, a także zwiedzą wagon, który dawniej pełnił rolę ruchomego urzędu pocztowego.

Czas: 75 min.
Cena: 200 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
UWAGA! Lekcja wyłączona jest z programu „Kulturalna szkoła na Mazowszu”.

Celem lekcji jest poszerzenie wiedzy na temat zawodów kolejowych. Zajęcia odbywają się w salach wystawowych, skansenie lokomotyw, w sali edukacyjnej oraz w wagonie kolejowym. Uczestnicy wcielają się w role pracowników kolei: maszynisty, konduktora, dyżurnego ruchu i megafonisty dowiadując się na czym polega ich praca. Poprzez zabawę poznają charakterystykę zawodów wykonywanych na kolei.

W grudniu na bazie tej lekcji, organizujemy w jej trakcie spotkanie ze św. Mikołajem. Zamówienia na tę specjalną lekcję przyjmujemy przez cały rok.

Czas trwania: 90 min
Cena (zawiera poczęstunek i upominek): 40 zł/osoba (grupa do 25 dzieci). Opiekunowie bezpłatnie.
Rok 2023 był rokiem wyjątkowym, ze względu na obchody 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego. Mimo iż zakończyło się klęską i represjami miało wielkie znaczenie dla przyszłych pokoleń pragnących wolności, którą dziś możemy się cieszyć. W trakcie zajęć przypomnimy postać Romualda Traugutta, polskiego generała i dyktatora powstania styczniowego, w przypadającą w 2024 roku, 160 rocznicę jego śmierci.  Podczas lekcji zwrócimy uwagę na te ważne wydarzenia historyczne oraz na dzielnych i walecznych kolejarzy biorących udział w Powstaniu Styczniowym.
Celem naszego spotkania będzie rozwijanie zainteresowań oraz rozwijanie wiedzy dotyczącej historii Polski.

Czas trwania: 60 min
Cena: 100 zł od grupy (do 25 dzieci)
Najbardziej dociekliwi badacze kolei doszukują się jej początków 3 tysiące lat temu, w krajach starożytnego Wschodu. Powszechniejsza jest jednak opinia mówiąca o początkach transportu szynowego w podziemnych kopalniach niemieckich w XV-XVI wieku. Z czasem kolej wyjechała na powierzchnię ziemi, przyczyniając się do rewolucji przemysłowej. „Diabelska maszyna”, jak zwykło się nazywać parowóz – bardzo szybko opanowała świat. Kolejnym krokiem milowym w transporcie kolejowym była lokomotywa spalinowa, a następnie elektryczna, czy wreszcie TGV. Czym jeszcze zaskoczy nas kolej? Podróż do przeszłości kolei uatrakcyjnią, między innymi: pierwsza kareta kolei konnej, pierwsza lokomotywa parowa z początku XIX wieku oraz Lux-Torpeda.

Czas trwania: 60 min
Cena: 60 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Kolej zapewnia bezpieczny i ekologiczny transport ludzi oraz towarów. Jeśli jest prawidłowo rozwinięta i dostarcza usługi na wysokim poziomie - ułatwia nam życie. Uczestnicy lekcji poznają kolej z tej właśnie strony – jako najmniej uciążliwego dla przyrody środka transportu. Jednocześnie będziemy utrwalać w dzieciach postawy cechujące się odpowiedzialnością za środowisko.

Czas trwania: 60 min
Cena: 100 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
W naszym Muzeum znajduje się pociąg pancerny, jedyny tak zachowany eksponat tego typu w Europie. Udostępniamy go uczniom podczas lekcji muzealnej zwiedzając wnętrza wagonu artyleryjskiego, ale to nie jedyny element lekcji. W jej trakcie zwiedzamy również sale wystawowe i muzealny skansen odkrywając historię kolei, w tym między innymi genezę powstania pociągów pancernych, ich przeznaczenie i zastosowanie podczas działań militarnych.

Czas trwania: 75 min.
Cena: 200 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Podczas zajęć podejmiemy rozważania na temat: patriotyzmu, godła, ojczyzny, honoru, odwagi i bohaterstwa. Dzięki eksponatom i opowieściom o historii polskich kolejarzy – uczestników walk z okupantem, te pojęcia wypełni autentyczna i bogata treść. Podczas zajęć uczestnicy zostaną podzieleni na kilkuosobowe zespoły, które będą przygotowywać projekty sztandaru. Praca ma uwzględniać symbole narodowe oraz hasło, które najlepiej odda ich podniosły charakter.

Czas trwania: 90 min
Cena: 200 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Zajęcia mają na celu pokazać rozwój przemysłu i techniki w wieku XIX nazywanym wiekiem pary. Uczniowie poznają historię rewolucji przemysłowej, przyczyny jej gwałtownego rozwoju oraz rolę kolei w kształtowaniu potęgi gospodarczej państw europejskich i ziem polskich. Zaznajomią się również z 19. wiecznymi wynalazkami, a także biografią najważniejszych konstruktorów i inżynierów wieku pary i elektryczności.

Czas trwania: 60 min.
Cena: 100 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Prywatny gabinet, część sypialna, łazienka i sala konferencyjna – zwiedzimy komfortowy wagon kolejowy przeznaczony do użytku wysokich urzędników lub władców. Wagony salonowe są własnością przewoźnika, udostępnianą na zamówienie, albo należą do osoby z nich korzystającej (np. władcy państwa). Salonki przeznaczone do prywatnego użytku władców państw są bogato wyposażane i zdobione. W trakcie lekcji poznamy też inne najsłynniejsze, najbardziej komfortowe i najdroższe pociągi świata. W trakcie lekcji uczestnicy będą mieli okazję zwiedzić niedostępny na co dzień wagon salonowy.

Czas trwania: 75 min.
Cena: 200 zł od grupy (do 25 uczestników) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
W naszym Muzeum znajduje się pociąg pancerny jedyny, tak zachowany eksponat tego typu w Europie. Udostępniamy go uczniom podczas lekcji muzealnej zwiedzając wnętrza wagonu artyleryjskiego, ale to nie jedyny element lekcji. W jej trakcie zwiedzamy również sale wystawowe i muzealny skansen odkrywając historię kolei, w tym między innymi genezę powstania pociągów pancernych, ich przeznaczenie i zastosowanie podczas działań militarnych.

Czas trwania: 75 min
Cena: 200 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
Rozpoznawanie osiągnięć technicznych, które przysłużyły się rozwojowi postępu technicznego, a tym samym człowiekowi to jeden z ważnych elementów w dostrzeganiu wartości techniki. Poznawanie historii osiągnięć technicznych budzi zainteresowanie i kreatywność. Wiąże się z tym również przewidywanie zagrożeń ze strony różnych wytworów techniki i urządzeń technicznych. Zbudujemy świadome podejście w dostrzeganiu postępu technicznego, jako elementów wojny, terroryzmu, zanieczyszczenia środowiska i zagrożeń dla zdrowia. W trakcie zajęć podejmiemy próbę zbudowania postawy obywatela odpowiedzialnego za współczesny i przyszły stan swojego środowiska.

Czas trwania: 75 min.
Cena: 200 zł od grupy (do 25 dzieci) + bilety wstępu (opiekunowie bezpłatnie)
W lipcu i sierpniu 2024 r. serdecznie zapraszamy na coroczne warsztaty LATO NA GŁÓWNYM. Tym razem inspiracją do tworzenia prac artystycznych będzie wystawa fotograficzna pod nazwą KOLEJĄ NA WAKACJE. Celem tej niezwykłej wystawy jest ukazanie różnorodności podróży oraz piękna krajobrazów i chwil związanych z podróżami koleją na przestrzeni ostatnich stu lat.\r\n\r\nZapraszamy dzieci do wzięcia udziału w tej wyjątkowej przygodzie, pełnej emocji i pozytywnych doświadczeń. Podczas warsztatów będziemy dążyć do zachęcenia dzieci do odkrywania piękna i różnorodności podróży koleją, rozwijania ich wyobraźni i kreatywności poprzez sztukę wizualną, wspierania dzieci w dzieleniu się swoimi refleksjami i emocjami za pomocą sztuki.\r\n\r\nPodczas spotkania uczestnicy zostaną podzieleni na grupy, z których każda wybierze jedno zdjęcie, które najbardziej ich zainspirowało lub poruszyło. Następnie dzieci będą miały za zadanie stworzyć własne interpretacje tych obrazów za pomocą rysunku, malarstwa lub kolażu. Każda grupa będzie miała okazję zaprezentować swoje prace. Podczas warsztatów zachęcimy do wspólnej dyskusji na temat emocji związanych z podróżami koleją, które zostaną dostrzeżone na fotografiach z wystawy. Będzie to doskonała okazja do rozwijania umiejętności komunikacji i współpracy w grupie.\r\n\r\nOpłata: 3 zł/dziecko + bilet wstępu do Stacji Muzeum.\r\n\r\nOferta wakacyjna dla grup zorganizowanych do 30 osób.

Wybierz termin lekcji:

Maksymalna liczba uczestników w grupie to 25 osób plus opiekunowie.
Maksymalna liczba dzieci w grupie przedszkolnej to 15 osób plus opiekunowie.

Podaj dane:

Maksymalna liczba uczestników to 50. W przypadku liczniejszych grup prosimy o kontakt telefoniczny lub za pomocą poczty e-mail.

Ze względu na przekroczenie maksymalnej liczby uczestników grupa została podzielona i zarezerwowane zostaną dwie lekcje.

Podsumowanie

Lekcja:
Termin:
Imię i nazwisko osoby zamawiającej:
Nazwa szkoły:
Klasa:
Liczba dzieci:
Liczba opiekunów:
Czy w grupie są osoby z niepełnosprawnością?
Liczba osób i rodzaj niepełnosprawności:
Adres:
Kod pocztowy:
Miasto:
Telefon:
E-mail:
Cena:
Dodatkowy komentarz:
*
*