29 marca wrócił na swoje miejsce przed Miejskim Ośrodkiem Kultury, Sportu i Rekreacji w Chrzanowie wąskotorowy parowóz serii T49-1713 Ryś. Parowóz od listopada 2018 r. przechodził renowację w Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej. W ramach prac konserwatorskich parowóz został oczyszczony z rdzy, starej malatury oraz smarów, a następnie został pokryty warstwą malarską i antykorozyjną z zachowaniem właściwej kolorystyki i oznaczeń.
Ryś jest własnością Stacji Muzeum. Został ustawiony na obecnym miejscu w 2004 r. i stał się stałym elementem lokalnego krajobrazu. Obecna umowa użyczenia, pomiędzy Stacją Muzeum, a Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarskich, została zawarta do 31 maja 2021 r. z opcją jej przedłużenia.
Parowozy Ryś były produkowane przez Pierwszą Fabrykę Lokomotyw w Polsce „Fablok” w Chrzanowie w latach 1946-1950. W tym czasie zbudowano łącznie 160 egzemplarzy na szerokośc toru 600, 750, 760 i 785 mm, w tym część na eksport do Jugosławii i Rumunii. Konstrukcja Rysia była oparta na dokumentacji technicznej budowanych w Chrzanowie przez Niemców w czasie II wojny światowej przemysłowych parowozów Riesa na tor 600 mm. Rysie były wykorzystywane głównie w przemyśle i na kolejach leśnych. Odegrały dużą rolę w odgruzowywaniu wielu polskich miast ze zniszczeń II wojny światowej, takich jak Warszawa, Wrocław, Grudziądz, czy Gdańsk. Parowóz mógł ciągnąć pociąg o masie 240 t z prędkością 10 km/h po prostym torze. Był przystosowany do zamontowania do niego tendra doczepnego.
Ten konkretny egzemplarz został zbudowany w 1949 r. i do lat 90-ych pracował w Cukrowni „Kruszwica. Następnie w latach 90-ych został ustawiony jako pomnik przed dworcem kolejowym w Koninie, gdzie stał aż do 2004 r.
Odnowienie parowozu, będącego jednym z charakterystycznym punktów Chrzanowa, doskonale współgra z obchodzoną w tym roku 100. rocznicą powstania Pierwszej Fabryki Lokomotyw w Polsce.
Fot. Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarskich
