Rozwój komunikacji kolejowej miał niewątpliwy wpływ na dobrą passę przedmieść Warszawy oraz zamieszkujących ich społeczności. Kolej umożliwiła szybki dojazd z domu do pracy bądź też na wypoczynek. Pamiętać trzeba, że nie wszyscy mogli korzystać z jej zalet, a dla osób biednych komunikacja kolejowa była często nieosiągalna.

W podwarszawskich Włochach, obok katolików mieszkali także protestanci (ich liczba szacowana jest na ok. 1000 osób), którzy co niedzielę musieli wyruszać w podróż, aby uczestniczyć w nabożeństwach. Kościoły ewangelickie znajdowały się w ścisłym centrum Warszawy, dlatego też podróże te były nie rzadko uciążliwe, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Dla osób pracujących w zakładach przemysłowych Warszawy udanie się na nabożeństwo niedzielne utrudniało bardzo potrzebny wypoczynek. Kolejną przeszkodą była także cena przejazdów, co dla osób niezamożnych było dodatkowym obciążeniem (warto zaznaczyć, że w tamtych czasach wysokie ceny komornego w Warszawie wypchnęły sporą ilość biedoty na przedmieścia). Aktywność religijna mieszkańców ówczesnych Włoch, Okęcia oraz Jelonek w dużej mierze ograniczała się, zatem do miejsca zamieszkania.

Od 1933 roku ewangelicy z Włoch spotykali się na nabożeństwach w domu prywatnym, tj. sali pałacu rodziny Koelichenów, właścicieli lokalnej cegielni. Parafia warszawska zapewniła przyjazdy duchownym oraz zorganizowała dla wiernych kantorat, tj. społeczność filialną. Rozpoczęła również starania o budowę kościoła. Na czele specjalnego komitetu stanął ks. Mieczysław Rüger.

W listopadzie 1936 roku wierni zaproszeni zostali na uroczystość wmurowania kamienia węgielnego. W opublikowanym na łamach m.in. „Głosu Ewangelickiego” zaproszeniu uroczystość rozpocząć miała się o godzinie 15:15. Gościom mieszkającym w obrębie Warszawy podano również możliwość przyjazdu kolejką elektryczną, rozpoczynającą swój bieg na ulicy Nowogrodzkiej bądź też zwykłym pociągiem wyruszającym z Dworca Głównego. Powrót zaplanowano po godzinie 16, co świadczy o tym, że uroczystość ta trwać miała około godziny.

Budowę kościoła przy ulicy Parkowej 22 (dziś Cietrzewia 22) ukończono w 1939 roku. 6 stycznia 2017 roku, w rocznicę poświęcenia nadano mu imię Objawienia Pańskiego.

Grzegorz Michalak

Dział Ekspozycji i Wystaw Czasowych

Opracowano na podstawie „Głosu Ewangelickiego”, nr 46 z 15 listopada 1936 roku. Czasopismo pobrano z repozytorium Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej. Fotografia kościoła na wolnej licencji (Wikipedia).