Hala główna odjazdowa projektu arch. W. Ballogha

Ciasteczka! Uwaga! Używamy ciasteczek. Korzystanie ze strony stacjamuzeum.pl oznacza, że zgadzasz się na ich używanie. Więcej informacji znajdziesz w zakładce Polityka Prywatności

Ok, zamknij

Jednocześnie przystąpiono do budowy hali odjazdowej tymczasowego Dworca Głównego łącząc ją z istniejącą zabudową starych magazynów. „Prace rozpoczęto w listopadzie 1945 r. Jak podaje inż. Tadeusz Mazurek, jeden z projektantów dworca, na budowę zużyto 800 000 sztuk cegieł, 300 ton cementu, 100 ton wapna i 250 m3 drewna. Koszt postawienia hali głównej dworca wyniósł 50.700 000 zł. 12 lipca 1946 r, 10 dni przed terminem, nastąpiło uroczyste otwarcie Tymczasowego Dworca Głównego przy ul. Towarowej 3. Poświęcenia nowego obiektu dokonał Proboszcz Parafii św. Jakuba Ks. Prałat Stanisław Mystkowski. Projekt dworca opracowany był w Wydziale Budynków Ministerstwa Komunikacji. Głównym architektem był arch. inż. Wiktor Ballogh. Współpracowali z nim inż. T. Mazurek i inż. W. Borsuk. Swoją pomocą służył także inż. Walenty Broda, konstruktor specjalnych, drewnianych stropów własnego pomysłu (E. Leszczyńska, „Zabudowa Stacji Towarowej Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej oraz Tymczasowy Dworzec Główny – rys historyczny”, Warszawa, str. 3).

Osoba Inż. Arch. Wiktora Ballogha zasługuje na uwagę, bowiem był on architektem wykształconym i uformowanym przez polskie, międzywojenne, najlepsze wzorce i to z nich czerpał inspiracje do swoich projektów.

Wiktor Ballogh urodził się w 1894 r. w Kamieńcu Podolskim. Ukończył Wydział Architektury na Politechnice Warszawskiej ze stopniem Inżyniera-Architekta w 1929 r. Swoją pracę dyplomową pisał pod kierunkiem Prof. Czesława Przybylskiego (projektanta międzywojennego Dworca Głównego w Al. Jerozolimskich.

Wiktor Ballogh wyszedł więc, ze szkoły mistrza modernizmu polskiego. Wpływ tego stylu widać wyraźnie w architekturze budynku hali odjazdowej byłego Dworca Głównego przy ul. Towarowej 3. Obecnie mieści się w nim jedna z sal wystawowych Stacji Muzeum. Budynek ten zwraca uwagę swoim rozmachem i przestronnością wnętrza. Architekt położył tu nacisk na funkcję, jaką miał spełniać, pomijając jakiekolwiek ozdoby. Budynek posiada charakterystyczną konstrukcję przekrycia dachem w kształcie łuku. Sklepienie wykonane jest z drewna. Innym przykładem charakteryzującym przedwojenną szkołę, w jakiej architekt ten został ukształtowany jest budynek Teatru Ateneum na warszawskim Powiślu, zaprojektowany przez niego w 1951 r.

Założenia arch. Wiktora Ballogha - jako projektanta dworca głównego miały spełnić następujące warunki:
- miał to być dworzec typu czołowego
- z pawilonami bocznymi przebudowanymi z istniejących magazynów
- z pawilonem czołowym całkowicie nowo wybudowanym budynkiem, łączącym pawilony boczne
- tory odjazdu pociągów dalekobieżnych miały się znajdować między pawilonami bocznymi.

Nowy pawilon czołowy usytuowano na zachód od budynku ekspedycji, istniejącego tu od 1875 r. i w większości ocalałego po II wojnie światowej. Powierzchnia hali dworcowej wewnątrz pawilonu wynosiła 600 m2 przy szerokości 15 m i wysokości ok. 11 m. Do hali prowadziły dwa wejścia: południowe (główne) od strony placu postojowego i północne (pomocnicze). Wewnątrz umieszczono 10 kas, dwa kioski, zakład fryzjerski, pomieszczenia recepcyjne i służbowe oraz ubikacje. Po stronie północnej i południowej znajdowały się dwie antresole o powierzchni 150 m2 każda. Na antresoli południowej znajdowała się czytelnia, a na północnej bufet. Kubatura całości wynosiła 8000 m3.

Hala główna dworca (pawilon czołowy) założony był na planie prostokąta zorientowanego w kierunku północ-południe. Pawilon ten posiadał 3 kondygnacje. Przylegał do niej od wschodu parterowy aneks z płaskim dachem, a od zachodu dwa skrzydła boczne na planie wydłużonych prostokątów: dłuższego północnego i krótszego południowego (dawne magazyny stacji towarowej) i poprzeczny łącznik.

"Pawilon czołowy murowany z cegły i otynkowany, wzmocniony był zbrojonymi słupami połączonymi żelbetowym wieńcem" (E. Leszczyńska, "Zabudowa Stacji Towarowej Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej oraz Tymczasowy Dworzec Główny - rys historyczny", Warszawa, str. 3). Halę główną przykrywał dach kolebkowy. "Konstrukcja stropodachu wykonana została z profili i ściągów stalowych oraz drewnianych, giętych i łukowych"(Dr hab. prof. Stanisław Januszewski, „Opinia o wartościach historyczno-technicznych dawnej stacji kolejowej Warszawa Główna Towarowa (Warszawa Główna Osobowa), infrastruktury kolejowej, budowli i budynków”, Polski Komitet TICCIH).

"Elewacja frontowa i północna pawilonu czołowego miała zadaszone, dwudzielne wejścia poprzedzone schodami. Wejścia były 8-osiowe, w pozostałych kondygnacjach 9-osiowe. Między oknami wpisanymi w wieńczący łuk odcinkowy biegły filary pionowe będące jedynym wertykalnym akcentem elewacji. Okna pierwszej i drugiej kondygnacji są prostokątne, z wyjątkiem strefy szczytu, gdzie są zwieńczone łukiem odcinkowym" (E. Leszczyńska, "Zabudowa Stacji Towarowej Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej oraz Tymczasowy Dworzec Główny - rys historyczny", Warszawa, str. 3).

Architektura Hala Dworca Głównego pawilonu ma swoje korzenie w polskim modernizmie lat międzywojennych. Jest jednak przykładem bardziej rygorystycznej odmiany tego stylu - funkcjonalizmu. Podobnie jak modernizm zakłada on odejście od dekoracyjnej stylizacji budowli. Jest jednak terminem węższym i wyklucza jakiekolwiek odstępstwa od zasad tworzenia architektury prostej i funkcjonalnej.